Uzun bir süredir, Vietnam'da kripto paraların hukuki tanımı belirsizdi ve vergi politikaları "gri alan" içine girmişti, piyasa katılımcıları sürekli belirsizlik içinde kalıyordu. Ancak, bu durum 14 Haziran 2025'te önemli bir değişim yaşadı; Vietnam Ulusal Meclisi o gün Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nı kabul ederek, kripto varlıkları ülke hukuk çerçevesine ilk kez dahil etti ve açık bir sınıflandırma denetimi uygulamaya başladı, onlara resmi bir hukuki statü kazandırarak, ülkenin kripto varlık düzenleme sürecinde bir dönüm noktası oldu.
Yeni yasa, dijital varlıkları "sanals varlıklar" ve "kripto varlıklar" olarak iki kategoriye ayırmakta, menkul kıymetler, dijital fiat para gibi finansal araçları hariç tutmakta ve hükümete uygulama detaylarını belirleme yetkisi vermekte, aynı zamanda siber güvenlik, kara para aklama ve terörizmin finansmanına karşı gereksinimleri güçlendirmeye odaklanmaktadır. Bu yasa 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek, temel hedefi ilgili hukuk sistemini güçlendirmek, uluslararası denetim standartlarıyla uyum sağlamak ve Vietnam'ın FATF gri listesinden bir an önce çıkmasına yardımcı olmaktır.
Bu makalede, bu yasama atılımının Vietnam dijital ekonomi yapısındaki yeniden yapılandırma üzerindeki etkisi incelenecek, vergi sisteminin en son dinamikleri ve gelecekteki yönelimi analiz edilecektir. Vietnam hükümetinin son yıllarda temkinli bir bekleyişten aktif bir düzenleyici çerçeve inşasına geçiş süreci gözden geçirilerek, Güneydoğu Asya ve dünya genelindeki diğer temsilci ülkelerin kripto para vergilendirme ve düzenleme alanındaki uygulamalarıyla karşılaştırmalı bir analiz yapılacaktır. Ayrıca, Vietnam'ın risk yönetimi ile yenilikçi gelişim dengesi kurma stratejilerine dair bir öngörüde bulunulacak, önümüzdeki yıllarda ortaya çıkabilecek somut politikalar ve bu politikaların Vietnam'ın yeni bir dijital ekonomi olarak potansiyel etkileri değerlendirilecektir.
1 Vietnam, kripto varlıkların yasal statüsünü netleştiriyor.
Dijital Teknoloji Endüstri Yasası'nın yürürlüğe girmesinden önce, Vietnam'ın kripto para birimlerine ilişkin hukuki durumu belirsiz ve sürekli evrilen bir durumdaydı. İlk dönemlerde, Vietnam hükümetinin kripto para birimlerine yönelik tutumu, bunları bir ödeme aracı olarak sıkı bir şekilde sınırlama ve risk uyarıları ile kendini göstermekteydi. Örneğin, Vietnam Merkez Bankası (SBV) 2017 Temmuz'unda yayımladığı 5747/NHNN-PC yazısında, Bitcoin ve Litecoin gibi kripto para birimlerinin Vietnam'da yasal para birimi veya ödeme aracı olarak tanınmadığını açıkça belirtmiş ve bunların ihraç, tedarik ve kullanımını yasaklamıştır; ihlal edenler idari veya cezaî yaptırımlarla karşılaşabilir. Ardından 2018 Nisan'ında, Başbakan 10/CT-TTg talimatını yayımlayarak, Ulusal İstatistik Ofisi, Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı gibi ilgili kurumların kripto para birimi ile ilgili faaliyetleri daha iyi yönetmelerini istemiştir; bu da ilgili işlemlerin kontrolünü güçlendirmek ve potansiyel zararları önlemek amacı taşımaktadır.
Hazine Bakanlığı, Nisan 2016'daki 4356/BTC-TCT resmi yazısında kripto para ticaretini yasaklamayacağını ve bunu "mülk" ve likidite "malları" olarak tanımlayacağını belirtmiş olsa da, net yasama desteğinin eksikliği bu talimatın fiili uygulamada belirsiz bir konumda kalmasına neden olmakta ve kripto ticaretiyle ilgili uyum ve uygulama süreçlerini görecek şekilde karmaşık hale getirmektedir. Ayrıca, Vietnam 2015 Medeni Kanunu'nun 105.1 maddesine göre varlık tanımı, çeşitli eşyaları, paraları, para araçlarını ve mülkiyet haklarını içermektedir; ancak kripto para gibi dijital varlıklar açıkça yukarıda bahsedilen hiçbir sınıfa girmemektedir. Bu nedenle, Vietnam'ın mevcut yasaları altında bu varlıklar kendileri somut varlıklar olarak kabul edilmemektedir. Bu sınıflandırma eksikliği, önemli bir hukuki boşluğa yol açmakta ve bu varlıkların hukuki çerçeve içinde işlenme ve düzenlenme biçimlerini doğrudan etkilemektedir.
Ancak, bu belirsiz durum 14 Haziran 2025'te köklü bir değişim geçirdi. Vietnam Ulusal Meclisi, 2026'nın 1 Ocak'ında yürürlüğe girecek olan tarihi "Dijital Teknoloji Sektörü Yasası"nı (Law on Digital Technology Industry) kabul etti. Bu yasa, Vietnam hukuk sisteminde ilk kez "dijital varlık" kavramını net bir şekilde tanımlamakta ve bunları "kripto varlıklar" (şifreleme ve blok zincir teknolojileri ile güvence altına alınan) ve "sanayi varlıklar" (esas olarak ticaret ve yatırım amacıyla kullanılan, ancak menkul kıymetler, stabilcoinler ve merkez bankası dijital para birimlerini içermeyen) olarak daha fazla alt kategorilere ayırmaktadır. Bu yasama atılımı, Vietnam'da yıllardır süregelen kripto varlıkların hukuki statüsündeki belirsizliği sona erdirmiştir ve kripto varlıkları medeni hukuk altında yasal mülk olarak resmi olarak tanımıştır, böylece bireyler ve kuruluşların yasal olarak mülkiyet haklarını kurma ve kullanma konusunda sağlam bir hukuki temel sağlamıştır.
Bu "reddetmekten" "yasallaştırmaya" yapılan stratejik geçiş tesadüf değildir, çünkü Vietnam hükümeti kripto ekonomisinin içerdiği büyük potansiyeli fark etmiştir. Düzenleyici engellere rağmen, Vietnam, dünya genelinde en yüksek kripto para sahiplik oranlarından birine sahiptir ve dünya beşincisidir; yaklaşık %20,95'lik bir nüfus kripto varlık bulundurmaktadır ve yıllık fon akışı 100 milyar dolardan fazladır. Aynı zamanda, Vietnam, uluslararası kara para aklamayla mücadele (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) baskılarıyla başa çıkma ihtiyacıyla karşı karşıyadır; mali eylem görev gücü (FATF) tarafından gri listeye alınmış ve sanal varlık yönetimini güçlendirmesi talep edilmiştir. Bu nedenle, yasallaştırma, yatırım çekmek, dijital ekonomi gelişimini teşvik etmek ve bu yeni ortaya çıkan sanayiyi etkili bir şekilde düzenlemek için gerekli bir ön koşuldur. Bu, Vietnam hükümetinin yalnızca risk önleme yaklaşımından, dijital ekonominin sunduğu fırsatları aktif olarak kucaklama aşamasına geçtiğini ve bu yeni sanayiyi bastırmak yerine, sağlam bir yasal çerçeve oluşturarak yönlendirmeyi ve düzenlemeyi amaçladığını göstermektedir.
2 Vietnam kripto para düzenleme sisteminin dönüşümü
Vietnam'ın resmi kripto para tanımlama tutumundaki değişim, düzenleyici sisteminin önemli bir değişiklik geçirdiğini yansıtıyor. Geçmişte, Vietnam'ın kripto düzenleme sistemi eksik ve pasif bir şekilde yanıt veren bir yapıya sahipti; genellikle tek tip düzenleyici önlemler uygulanıyordu. Ancak, dünya genelindeki kripto para dalgasının yükselmesi ve Vietnam'daki üst düzey değişikliklerle birlikte, mevcut kripto para düzenleme sistemi hızla geliştiriliyor. Sadece başlangıç aşamasında bir iş bölümü düzenleyici yapısı oluşturulmakla kalmıyor, aynı zamanda kara para aklamayla mücadele (AML) ve terörizm finansmanıyla mücadele (CFT) gibi zorluklarla etkili bir şekilde başa çıkarken yeni teknolojileri benimsemeye yönelik birçok düzenleyici pilot proje tartışması ve uygulaması hızla ilerliyor.
2.1 Regülasyon Sistemi Çerçevesinin Evrimi
Vietnam'ın kripto düzenleme çerçevesi, sıfırdan var olmaya, pasif tepki vermekten aktif yönlendirmeye kadar önemli bir evrim geçirdi.
2016-2022 yılları arasında, Vietnam'ın kripto düzenleme sistemi, yoktan var olma ve tek tip uygulamadan keşif ve araştırma aşamasına geçiş yaptı.
Nisan 2016'da, Maliye Bakanlığı'nın resmi bir yazısı kripto para ticaretini yasaklamadığını ancak tanımını belirsiz bıraktığını duyurdu. Ardından, Temmuz 2017'de, Vietnam Merkez Bankası (SBV) Bitcoin gibi kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasını kesin bir şekilde yasakladı ve yasadışılığını vurguladı. Nisan 2018'de, Başbakan bir talimat yayınlayarak kripto para ile ilgili faaliyetlerin yönetimini güçlendirilmesini istedi, aynı zamanda SBV de finansal kuruluşlara kripto ticareti ile ilgili önlemleri artırmaları için talimat verdi; bunlar, hükümetin erken dönemlerdeki temkinli ve risk önleyici duruşunu yansıtmaktadır.
2020 yılı Mayıs ayında, Başbakan SBV'ye pilot projeyi başlatması talimatını verdi ve kripto para birimlerinde blok zinciri kullanımını araştırmasını ve kripto para birimlerinin avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendirmesini istedi. 2022 yılı Mart ayında, Vietnam Blok Zinciri Derneği (VBA) kuruldu ve Vietnam'ın kripto varlıklara odaklanan ilk hukuki varlığı oldu, görevi kripto para birimlerinin gelişim çerçevesini oluşturmak ve beslemektir. Aynı yıl, Vietnam kara para aklama (AML) yasasını kabul etti ve 2023'te yürürlüğe girdi, ödeme hizmeti sunan kuruluşların müşteri tanıma (KYC) önlemlerini uygulamasını zorunlu kıldı, bu da uluslararası uyumluluk alanında atılan önemli bir adımdır. 2022 yılı Ekim ayında, Başbakan tekrar kripto para birimlerinin düzenlenmesi çağrısında bulundu, bu da hükümetin bu alandaki standartlaşma konusundaki acil ihtiyacını göstermektedir.
2023'ten sonra, özellikle 2024'te Vietnam'daki üst düzey değişikliklerden sonra, Vietnam'ın kripto para birimlerine yönelik düzenleyici tutumu giderek yumuşadı.
2024 Şubat’ında, Başbakan 194/QD-TTg numaralı kararı ile Maliye Bakanlığı’na sanal varlıklar için bir yasal çerçeve taslağı hazırlama talimatı verdi ve hükümetin yasama düzeyindeki kararlılığını belirginleştirdi. Aynı yıl Ekim ayında, Başbakan 1236/QD-TTg numaralı kararı imzaladı, 2025 Vietnam Blockchain Teknolojisi Geliştirme ve Uygulama Ulusal Stratejisi’ni yayınladı ve 2030 yılına kadar Vietnam’ı bölgesel blockchain inovasyon lideri haline getirmek için bir vizyon belirledi. Bu strateji, blockchain’i dijital dönüşümün temel direği olarak net bir şekilde ortaya koymakta ve "Vietnam yapımı" blockchain platformunu vurgulamaktadır; bu da hükümetin blockchain ve dijital varlıkları ulusal dijital ekonomi gelişiminin önemli itici güçleri olarak gördüğünü göstermektedir.
2025 yılının Haziran ayında, "Dijital Teknoloji Sanayi Yasası" kabul edildi. Bu yasa, dijital varlıkların sınıflandırılmasını (kripto varlıklar, sanal varlıklar), zorunlu olarak kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanı ile mücadele (CTF) önlemlerinin uygulanmasını, lisanslama sisteminin getirilmesini ve yapay zeka, yarı iletkenler ve ileri hesaplama gibi yeni teknolojilerin teşvik edilmesini net bir şekilde belirleyerek, daha geniş bir dijital ekonomi gelişimini destekleyen ihtiyatlı ve esnek bir düzenleyici çerçeve oluşturdu.
Düzenleyici çerçevenin "pasif tepki" durumundan "aktif yönlendirme" durumuna olgunlaşması, Vietnam'ın dijital varlıklar alanındaki politika evriminin ana özelliklerinden biridir. Erken dönemlerde Vietnam'ın kripto para birimlerine yönelik düzenlemeleri esas olarak "ödeme aracı olarak yasaklama" ve "risk uyarısı" üzerineydi; bu pasif ve önleyici bir tutumdu. Ancak son iki yılda, başbakanın araştırma yapma talimatı vermesi, blok zinciri derneği kurulması, 'Dijital Teknoloji Endüstri Yasası'nın çıkarılması ve ulusal blok zinciri stratejisinin belirlenmesi ile düzenleyici odak belirgin bir şekilde aktif bir çerçeve oluşturma yönünde kaymıştır ve kripto varlıklar ulusal dijital ekonomi gelişim stratejisine dahil edilmiştir. Bu, Vietnam'ın dijital varlık düzenlemesinde daha olgun ve gerçekçi bir aşamaya geçtiğini gösteriyor; hedef artık sadece riskleri kontrol etmek değil, aynı zamanda net ve öngörülebilir bir hukuki ortam oluşturarak yenilik potansiyelini serbest bırakmak, yerli ve yabancı yatırımları çekmek ve küresel dijital ekonomideki konumunu güçlendirmektir.
2.2 Vietnam Mevcut Düzenleme Çerçevesi ve Görev Dağılımı Genel Görünümü
Vietnam'daki mevcut kripto düzenleme çerçevesi, çeşitli bakanlıkların sorumluluklarıyla "gevşek düzenleme" biçiminde oluşmaktadır. Birçok önemli kurum, Vietnam Merkez Bankası (SBV), Maliye Bakanlığı (MoF), İçişleri Bakanlığı ve Vietnam Blok Zincir Derneği (VBA) işbirliği içinde çalışarak düzenleme çerçevesini inşa etmekte ve geliştirmekte, özel görev dağılımı aşağıdaki tabloda görülebilir.
2.3 Yeni Normda Düzenleyici Kum Havuzu Pilot Uygulamaları ve Risk Uyum İnşası
Riskin kontrol edilebilir olduğu bir ortamda dijital varlıkların yenilikçi uygulamalarını keşfetmek için, Vietnam hükümeti düzenleyici kum havuzu mekanizmasını ve pilot projeleri aktif olarak benimsemiştir.
Vietnam hükümeti, bölgesel ve uluslararası finans merkezleri oluşturmayı tartışıyor, bunun önemli yönlerinden biri ise kripto varlıklar ve kripto para birimleri ile ilgili iş modelleri için finansal teknoloji (Fintech) kontrollü test politikası (kum havuzu) getirmektir. Bu kum havuzu mekanizması, yeni finansal teknolojilerin ve iş modellerinin kontrollü bir ortamda küçük ölçekli test edilmesine izin vererek, geniş çaplı yaygınlaştırmadan önce potansiyel risk ve faydalarını değerlendirmektedir. Örneğin, Da Nang, uluslararası turist ödemeleri için stabilcoin (USDT) kullanımı ile ilgili bir pilot proje de dahil olmak üzere özel mekanizmaları denemek için izin almıştır; bu, turizm sektöründe dijital ödemelerin uygulanmasını keşfetmeyi amaçlayan önemli bir girişim olarak görülmektedir. Bu pilot projeler, gelecekte daha kapsamlı bir düzenleyici çerçeve için veri ve dayanak sağlamak amacıyla pratik deneyim biriktirmeyi hedeflemektedir.
Ayrıca, Vietnam merkez bankası dijital para birimi (CBDC) – dijital Som'un geliştirilmesi konusunda aktif olarak araştırmalar yapmaktadır. Vietnam Başbakanı, SBV'yi dijital paranın yararlarını ve zararlarını araştırmaya çağırdı ve blok zinciri tabanlı pilot kripto para projelerini başlattı. Dijital Som'un çıkarılması henüz değerlendirme aşamasında olmasına rağmen, potansiyel yasal statüsü ve geleneksel finansal sisteme olan tamamlayıcı rolü, Vietnam'ın dijital ekonomisinin önemli bir bileşenidir.
Elbette, düzenleyici çerçeve yeniliğini teşvik ederken, kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) uyumu, özellikle Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından gri listeye alındıktan sonra, Vietnam otoritelerinin temel odak noktası olmaya devam etmektedir.
Vietnam şu anda Finansal Eylem Görev Gücü'nün (FATF) "güçlendirilmiş gözden geçirme listesi" (gri liste) üzerinde yer almakta, bu da esasen kripto ile ilgili kara para aklama uygulamalarındaki eksikliklerinden kaynaklanmaktadır. Gri listeye alınmak, ülkenin kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadelede stratejik açıkları olduğunu göstermekte, bu da uluslararası finansal itibarını ve yabancı yatırımları çekme yeteneğini etkileyebilir. Gri listeden çıkarılmak için, Vietnam sanal varlık yönetimi politikaları geliştirmeli ve ilgili uygulamaları güçlendirmelidir.
Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın kabulü, Vietnam'ın FATF baskısına karşı önemli bir önlemidir. Bu yasa, tüm dijital varlık faaliyetlerinin kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) tedbirlerini titizlikle uygulamasını açıkça talep etmektedir; bu da güvenliği ve şeffaflığı artırmak anlamına gelmektedir. Bu, gelecekteki kripto borsalarının ve ilgili hizmet sağlayıcılarının KYC ve AML gibi küresel standartlara uyması gerektiği ve kullanıcıları siber saldırılardan korumak için tazminat fonlarını sürdürmeleri istenebileceği anlamına gelir; böylece mali suç riskini azaltacaktır.
3 Vietnam kripto para vergi politikası ve en son gelişmeleri
Vietnam'daki kripto para vergi politikalarının evrimi, Vietnam'ın kripto para düzenleme politikasıyla neredeyse eş zamanlı bir şekilde gerçekleşti. Başlangıçta, Vietnam yetkililerinin kripto paraları tanımlamada belirsiz ve çelişkili olmaları, düzenleme politikalarının gevşek ve tek tip olması nedeniyle kripto paralara vergi uygulamak gerçekçi değildi. Ancak, kripto para işlemlerindeki hızlı genişleme, hükümeti bu varlıkların yasal statüsüyle yüzleşmeye zorladı ve Vietnam yetkililerini kripto paralar üzerine araştırma yapmaya yönlendirdi. Özellikle 2024 yılına girerken, hükümetin net bir yasal çerçeve oluşturma konusundaki aciliyeti daha belirgin hale geldi.
3.1 Şu anda Vietnam'da kripto para ticareti vergi belirsizliği içinde
Uzun bir süre boyunca, net bir yasal tanım ve düzenleyici çerçeve eksikliği nedeniyle, Vietnam'daki kripto para ticareti vergi belirsizliği içinde kalmıştır. Daha önce bahsedildiği gibi, Vietnam Maliye Bakanlığı'nın 2016 tarihli 4356/BTC-TCT genelgesi, kripto para ticaretini yasaklamamakta ve bunu "mülk" ve "mal" olarak tanımlamakta, ancak belirli vergi düzenlemelerine değinmemektedir. Ayrıca, Vietnam Ulusal Bankası (SBV) 2017 tarihli 5747/NHNN-PC genelgesinde Bitcoin gibi kripto paraları ödeme aracı olarak tanımadığını açıkça belirtmiş, bu da hukuki belirsizliği daha da artırmış ve vergi dairelerinin kripto para faaliyetlerini etkili bir şekilde vergilendirmesini zorlaştırmıştır. Ayrıca, Vietnam'ın 2015 Medeni Kanunu dijital varlıkları tanımının mülk kapsamına dahil etmemektedir; bu da kripto paranın vergi yönetimi açısından büyük engeller oluşturmaktadır.
Vietnam'daki net hisse senedi işlem vergisi sistemi ile karşılaştırıldığında, kripto alanındaki faaliyetler uzun bir süre boyunca vergi yükümlülüğünden muaf tutulmuştur. Bu durum, Vietnam'ı kripto alanında fiili bir "vergi cenneti" haline getirerek çok sayıda kripto yatırımcısını çekmiş, ancak aynı zamanda hükümetin vergi gelirlerinde büyük bir açık oluşmasına neden olmuştur.
3.2 Yeni düzenlemeler kripto paraların vergilendirilmesi için yasal çerçeveyi belirliyor
"Dijital Teknoloji Endüstri Yasası" 1 Ocak 2026'dan itibaren yürürlüğe girecek, bu da Vietnam'ın kripto para vergilendirme politikası açısından önemli bir adım attığı anlamına geliyor. Kripto para vergisi yasası doğrudan yürürlüğe girmese de, gelecekteki vergilendirme için hukuki bir temel oluşturuyor. Zira menkul kıymetler, stablecoin'ler ve merkezi banka dijital paraları (CBDC'ler) hariç tutulmuş olmasına rağmen, bu yeni yasa tasarısı ilk kez hukuki düzeyde "kripto varlıklar" (crypto assets) ve "sanal varlıklar" (virtual assets) tanımlarını net bir şekilde belirtiyor. Bu dönüm noktası niteliğindeki tanım, Vietnam'da kripto paraların önceki belirsiz hukuki statüsünü değiştirdi ve bunların yasal mülk olarak görülme olasılığını artırdı.
Bu bağlamda, Maliye Bakanlığı, kripto para发行 ve ticaretine yönelik bir pilot program hakkında nihai bir karar taslağı hazırlamaktadır. Bu pilot program, kripto varlık ticaretine katma değer vergisi (KDV), kurumlar vergisi (KV) ve gelir vergisi (GV) uygulanabilirliğini değerlendirecektir. Pilot program küçük ölçekli olarak gerçekleştirilecek ve ulusal yönetim otoriteleri tarafından dikkatle denetlenecektir; böylece kripto varlıkların gelirlerini belirleme yöntemleri araştırılacak, şeffaf düzenlemeler oluşturulacak, bütçe kayıpları önlenecek ve yatırımcı hakları korunacaktır.
Önerilen vergi oranları hakkında çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Bir öneri, borsa işlemleri gibi kripto işlemlerine %0,1'lik bir işlem vergisi uygulanmasını önermektedir; bu, hem önemli gelir elde edilebileceği hem de piyasa canlılığını aşırı şekilde baskılamayacağı düşünülmektedir. Eğer kripto para yatırım varlığı olarak sınıflandırılırsa, işlem kârları hisse senetleri veya gayrimenkul gibi sermaye kazancı vergisine tabi olabilir. Kripto para ticareti yapan işletmelerin, standart %20 kurumlar vergisi ödemesi gerekebilir. Ayrıca, değiştirilemez token kârlarına %5-10 kişisel gelir vergisi uygulanması önerilmektedir; yabancı yatırımcıların kârlarına ise %1-5 oranında bir çekim ücreti uygulanması ve pilot borsalara ilk beş yıl için %10 kurumlar vergisi teşviki sağlanması, ayrıca dijital varlık ticaretinin katma değer vergisinden muaf tutulması önerilmektedir; bu da likiditeyi artırmayı hedeflemektedir.
4 Vietnam kripto para politikası görünümü
Vietnam otoritelerinin kripto varlıklara yönelik tutumu, erken dönemlerdeki temkinli ve sınırlayıcı yaklaşımlardan, şu anda aktif araştırma ve düzenleme aşamasına geçmiş önemli bir dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşüm, finansal risklerin (örneğin, kara para aklama, dolandırıcılık) kontrolü ile dijital ekonomi gelişim fırsatlarını yakalama arasında pratik bir dengeyi yansıtmaktadır. Otoriteler, kripto varlıkları basitçe yasaklamanın veya göz ardı etmenin, yetenek ve sermaye kaybına yol açacağını ve küresel dijital ekonomi dalgasında yer kapma fırsatını kaçıracaklarını fark etmiş olabilirler. Gerçekten de, Vietnam otoriteleri blok zinciri teknolojisini, dijital varlıkları ve kripto paraları ulusal stratejik teknoloji listesine dahil etmişlerdir; bu liste, bulut bilişim ve yapay zeka ile yan yana yer almaktadır. Bu durum, Vietnam'ın dijital varlıkları ulusun dijital dönüşümünü ve ekonomik büyümesini teşvik eden anahtar unsurlar olarak gördüğünü dolaylı olarak göstermektedir.
Mevcut gelişim trendleri ve hükümetin net sinyalleri doğrultusunda, Vietnam'ın gelecekteki kripto varlık politikalarının yöneliminin "kapsayıcı ve temkinli" bir özellik göstermeye devam edeceğine dair bir neden vardır. Özellikle, Vietnam'ın gelecekteki kripto varlık politikalarının yönelimi ile ilgili aşağıdaki tahminlerde bulunulabilir:
Birincisi, daha fazla düzenleyici detay yürürlüğe girecek ve uygulanacaktır. Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, kripto varlık hizmeti sağlayıcılarının lisans gereksinimleri, işletme standartları, tüketici koruma önlemleri gibi konularda daha fazla destekleyici düzenleme ve rehberlik yayınlanacaktır. Düzenleyici kum havuzu, yeni iş modelleri ve teknolojiler için kontrollü test ortamı sağlamaya devam edecek, deneyim biriktirerek uzun vadeli düzenleyici çerçevenin geliştirilmesine katkıda bulunacak ve yeniliğin kontrol edilebilir riskler altında gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
İkincisi, vergi çerçevesi kademeli olarak geliştirilip uygulanacaktır. Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın yürürlüğe girmesinin ardından, Maliye Bakanlığı'nın çeşitli kripto faaliyetlerinin vergilendirilme yöntemlerini, vergi oranlarını ve yönetim süreçlerini netleştiren spesifik vergi ayrıntılarını hızla yayınlaması beklenmektedir. E-ticaret platformlarının vergi sistemindeki başarılı deneyimlerin kripto ticaret platformlarına entegre edilmesi, vergi verimliliğini ve uyumluluğunu artırmak için muhtemel bir yol olabilir. Vietnam, farklı türdeki kripto faaliyetleri için farklılaştırılmış vergi politikaları geliştirebilir ve vergi adaleti ve etkinliğini sağlamak amacıyla sermaye kazancı vergisi ile döner vergilerin birleşimini dikkate alabilir.
Üçüncüsü, dijital varlıklar ile geleneksel finansal sistem yavaş yavaş bir araya gelecektir. Vietnam hükümeti, daha modern bir finansal altyapı inşa etmek için kripto bankacılığı, ulusal kripto borsa ve stablecoin gelişimini keşfetmek gibi dijital varlıklar ile geleneksel finansal sistemin entegrasyonunu teşvik etmeye devam edecektir.
Özetle, Vietnam, Güneydoğu Asya'nın kripto ekonomisinde "uyumlu yenilik" örneği haline gelebilir ve Tayland ile Malezya ile birlikte Güneydoğu Asya'nın kripto pazarında rekabet edebilir. Vietnam, büyük bir kripto kullanıcı tabanına ve daha net bir dijital ekonomi geliştirme stratejisine sahiptir. Son zamanlarda kabul edilen "Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası" ve yürütülmekte olan vergi pilot projeleri ve kum havuzu mekanizmaları, Vietnam'ın "gri alan" dan "belirgin düzenlemelere" geçiş yaptığını göstermektedir. Bu dönüşüm, Vietnam'ın Güneydoğu Asya bölgesinde öne çıkmasını sağlayacak ve yeniliği kucaklayabilen aynı zamanda uyumu da garanti eden bir pazar haline gelecektir. Vietnam'ın deneyimi, diğer gelişen pazarlar ve gelişmekte olan ülkeler için, yeniliği boğmadan, adım adım sağlam bir kripto varlık düzenleme ve vergi sistemi nasıl kurulacağına dair uygulanabilir bir model sunabilir. Böylece kripto pazarının potansiyeli, ulusal ekonomik büyümenin motoruna dönüştürülebilir.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Sistem büyük değişiklikler mi? Bir makalede Vietnam şifreleme düzenlemeleri ve vergi sistemi hakkında bilgi edinin.
Giriş
Uzun bir süredir, Vietnam'da kripto paraların hukuki tanımı belirsizdi ve vergi politikaları "gri alan" içine girmişti, piyasa katılımcıları sürekli belirsizlik içinde kalıyordu. Ancak, bu durum 14 Haziran 2025'te önemli bir değişim yaşadı; Vietnam Ulusal Meclisi o gün Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nı kabul ederek, kripto varlıkları ülke hukuk çerçevesine ilk kez dahil etti ve açık bir sınıflandırma denetimi uygulamaya başladı, onlara resmi bir hukuki statü kazandırarak, ülkenin kripto varlık düzenleme sürecinde bir dönüm noktası oldu.
Yeni yasa, dijital varlıkları "sanals varlıklar" ve "kripto varlıklar" olarak iki kategoriye ayırmakta, menkul kıymetler, dijital fiat para gibi finansal araçları hariç tutmakta ve hükümete uygulama detaylarını belirleme yetkisi vermekte, aynı zamanda siber güvenlik, kara para aklama ve terörizmin finansmanına karşı gereksinimleri güçlendirmeye odaklanmaktadır. Bu yasa 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek, temel hedefi ilgili hukuk sistemini güçlendirmek, uluslararası denetim standartlarıyla uyum sağlamak ve Vietnam'ın FATF gri listesinden bir an önce çıkmasına yardımcı olmaktır.
Bu makalede, bu yasama atılımının Vietnam dijital ekonomi yapısındaki yeniden yapılandırma üzerindeki etkisi incelenecek, vergi sisteminin en son dinamikleri ve gelecekteki yönelimi analiz edilecektir. Vietnam hükümetinin son yıllarda temkinli bir bekleyişten aktif bir düzenleyici çerçeve inşasına geçiş süreci gözden geçirilerek, Güneydoğu Asya ve dünya genelindeki diğer temsilci ülkelerin kripto para vergilendirme ve düzenleme alanındaki uygulamalarıyla karşılaştırmalı bir analiz yapılacaktır. Ayrıca, Vietnam'ın risk yönetimi ile yenilikçi gelişim dengesi kurma stratejilerine dair bir öngörüde bulunulacak, önümüzdeki yıllarda ortaya çıkabilecek somut politikalar ve bu politikaların Vietnam'ın yeni bir dijital ekonomi olarak potansiyel etkileri değerlendirilecektir.
1 Vietnam, kripto varlıkların yasal statüsünü netleştiriyor.
Dijital Teknoloji Endüstri Yasası'nın yürürlüğe girmesinden önce, Vietnam'ın kripto para birimlerine ilişkin hukuki durumu belirsiz ve sürekli evrilen bir durumdaydı. İlk dönemlerde, Vietnam hükümetinin kripto para birimlerine yönelik tutumu, bunları bir ödeme aracı olarak sıkı bir şekilde sınırlama ve risk uyarıları ile kendini göstermekteydi. Örneğin, Vietnam Merkez Bankası (SBV) 2017 Temmuz'unda yayımladığı 5747/NHNN-PC yazısında, Bitcoin ve Litecoin gibi kripto para birimlerinin Vietnam'da yasal para birimi veya ödeme aracı olarak tanınmadığını açıkça belirtmiş ve bunların ihraç, tedarik ve kullanımını yasaklamıştır; ihlal edenler idari veya cezaî yaptırımlarla karşılaşabilir. Ardından 2018 Nisan'ında, Başbakan 10/CT-TTg talimatını yayımlayarak, Ulusal İstatistik Ofisi, Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı gibi ilgili kurumların kripto para birimi ile ilgili faaliyetleri daha iyi yönetmelerini istemiştir; bu da ilgili işlemlerin kontrolünü güçlendirmek ve potansiyel zararları önlemek amacı taşımaktadır.
Hazine Bakanlığı, Nisan 2016'daki 4356/BTC-TCT resmi yazısında kripto para ticaretini yasaklamayacağını ve bunu "mülk" ve likidite "malları" olarak tanımlayacağını belirtmiş olsa da, net yasama desteğinin eksikliği bu talimatın fiili uygulamada belirsiz bir konumda kalmasına neden olmakta ve kripto ticaretiyle ilgili uyum ve uygulama süreçlerini görecek şekilde karmaşık hale getirmektedir. Ayrıca, Vietnam 2015 Medeni Kanunu'nun 105.1 maddesine göre varlık tanımı, çeşitli eşyaları, paraları, para araçlarını ve mülkiyet haklarını içermektedir; ancak kripto para gibi dijital varlıklar açıkça yukarıda bahsedilen hiçbir sınıfa girmemektedir. Bu nedenle, Vietnam'ın mevcut yasaları altında bu varlıklar kendileri somut varlıklar olarak kabul edilmemektedir. Bu sınıflandırma eksikliği, önemli bir hukuki boşluğa yol açmakta ve bu varlıkların hukuki çerçeve içinde işlenme ve düzenlenme biçimlerini doğrudan etkilemektedir.
Ancak, bu belirsiz durum 14 Haziran 2025'te köklü bir değişim geçirdi. Vietnam Ulusal Meclisi, 2026'nın 1 Ocak'ında yürürlüğe girecek olan tarihi "Dijital Teknoloji Sektörü Yasası"nı (Law on Digital Technology Industry) kabul etti. Bu yasa, Vietnam hukuk sisteminde ilk kez "dijital varlık" kavramını net bir şekilde tanımlamakta ve bunları "kripto varlıklar" (şifreleme ve blok zincir teknolojileri ile güvence altına alınan) ve "sanayi varlıklar" (esas olarak ticaret ve yatırım amacıyla kullanılan, ancak menkul kıymetler, stabilcoinler ve merkez bankası dijital para birimlerini içermeyen) olarak daha fazla alt kategorilere ayırmaktadır. Bu yasama atılımı, Vietnam'da yıllardır süregelen kripto varlıkların hukuki statüsündeki belirsizliği sona erdirmiştir ve kripto varlıkları medeni hukuk altında yasal mülk olarak resmi olarak tanımıştır, böylece bireyler ve kuruluşların yasal olarak mülkiyet haklarını kurma ve kullanma konusunda sağlam bir hukuki temel sağlamıştır.
Bu "reddetmekten" "yasallaştırmaya" yapılan stratejik geçiş tesadüf değildir, çünkü Vietnam hükümeti kripto ekonomisinin içerdiği büyük potansiyeli fark etmiştir. Düzenleyici engellere rağmen, Vietnam, dünya genelinde en yüksek kripto para sahiplik oranlarından birine sahiptir ve dünya beşincisidir; yaklaşık %20,95'lik bir nüfus kripto varlık bulundurmaktadır ve yıllık fon akışı 100 milyar dolardan fazladır. Aynı zamanda, Vietnam, uluslararası kara para aklamayla mücadele (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) baskılarıyla başa çıkma ihtiyacıyla karşı karşıyadır; mali eylem görev gücü (FATF) tarafından gri listeye alınmış ve sanal varlık yönetimini güçlendirmesi talep edilmiştir. Bu nedenle, yasallaştırma, yatırım çekmek, dijital ekonomi gelişimini teşvik etmek ve bu yeni ortaya çıkan sanayiyi etkili bir şekilde düzenlemek için gerekli bir ön koşuldur. Bu, Vietnam hükümetinin yalnızca risk önleme yaklaşımından, dijital ekonominin sunduğu fırsatları aktif olarak kucaklama aşamasına geçtiğini ve bu yeni sanayiyi bastırmak yerine, sağlam bir yasal çerçeve oluşturarak yönlendirmeyi ve düzenlemeyi amaçladığını göstermektedir.
2 Vietnam kripto para düzenleme sisteminin dönüşümü
Vietnam'ın resmi kripto para tanımlama tutumundaki değişim, düzenleyici sisteminin önemli bir değişiklik geçirdiğini yansıtıyor. Geçmişte, Vietnam'ın kripto düzenleme sistemi eksik ve pasif bir şekilde yanıt veren bir yapıya sahipti; genellikle tek tip düzenleyici önlemler uygulanıyordu. Ancak, dünya genelindeki kripto para dalgasının yükselmesi ve Vietnam'daki üst düzey değişikliklerle birlikte, mevcut kripto para düzenleme sistemi hızla geliştiriliyor. Sadece başlangıç aşamasında bir iş bölümü düzenleyici yapısı oluşturulmakla kalmıyor, aynı zamanda kara para aklamayla mücadele (AML) ve terörizm finansmanıyla mücadele (CFT) gibi zorluklarla etkili bir şekilde başa çıkarken yeni teknolojileri benimsemeye yönelik birçok düzenleyici pilot proje tartışması ve uygulaması hızla ilerliyor.
2.1 Regülasyon Sistemi Çerçevesinin Evrimi
Vietnam'ın kripto düzenleme çerçevesi, sıfırdan var olmaya, pasif tepki vermekten aktif yönlendirmeye kadar önemli bir evrim geçirdi.
2016-2022 yılları arasında, Vietnam'ın kripto düzenleme sistemi, yoktan var olma ve tek tip uygulamadan keşif ve araştırma aşamasına geçiş yaptı.
Nisan 2016'da, Maliye Bakanlığı'nın resmi bir yazısı kripto para ticaretini yasaklamadığını ancak tanımını belirsiz bıraktığını duyurdu. Ardından, Temmuz 2017'de, Vietnam Merkez Bankası (SBV) Bitcoin gibi kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasını kesin bir şekilde yasakladı ve yasadışılığını vurguladı. Nisan 2018'de, Başbakan bir talimat yayınlayarak kripto para ile ilgili faaliyetlerin yönetimini güçlendirilmesini istedi, aynı zamanda SBV de finansal kuruluşlara kripto ticareti ile ilgili önlemleri artırmaları için talimat verdi; bunlar, hükümetin erken dönemlerdeki temkinli ve risk önleyici duruşunu yansıtmaktadır.
2020 yılı Mayıs ayında, Başbakan SBV'ye pilot projeyi başlatması talimatını verdi ve kripto para birimlerinde blok zinciri kullanımını araştırmasını ve kripto para birimlerinin avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendirmesini istedi. 2022 yılı Mart ayında, Vietnam Blok Zinciri Derneği (VBA) kuruldu ve Vietnam'ın kripto varlıklara odaklanan ilk hukuki varlığı oldu, görevi kripto para birimlerinin gelişim çerçevesini oluşturmak ve beslemektir. Aynı yıl, Vietnam kara para aklama (AML) yasasını kabul etti ve 2023'te yürürlüğe girdi, ödeme hizmeti sunan kuruluşların müşteri tanıma (KYC) önlemlerini uygulamasını zorunlu kıldı, bu da uluslararası uyumluluk alanında atılan önemli bir adımdır. 2022 yılı Ekim ayında, Başbakan tekrar kripto para birimlerinin düzenlenmesi çağrısında bulundu, bu da hükümetin bu alandaki standartlaşma konusundaki acil ihtiyacını göstermektedir.
2023'ten sonra, özellikle 2024'te Vietnam'daki üst düzey değişikliklerden sonra, Vietnam'ın kripto para birimlerine yönelik düzenleyici tutumu giderek yumuşadı.
2024 Şubat’ında, Başbakan 194/QD-TTg numaralı kararı ile Maliye Bakanlığı’na sanal varlıklar için bir yasal çerçeve taslağı hazırlama talimatı verdi ve hükümetin yasama düzeyindeki kararlılığını belirginleştirdi. Aynı yıl Ekim ayında, Başbakan 1236/QD-TTg numaralı kararı imzaladı, 2025 Vietnam Blockchain Teknolojisi Geliştirme ve Uygulama Ulusal Stratejisi’ni yayınladı ve 2030 yılına kadar Vietnam’ı bölgesel blockchain inovasyon lideri haline getirmek için bir vizyon belirledi. Bu strateji, blockchain’i dijital dönüşümün temel direği olarak net bir şekilde ortaya koymakta ve "Vietnam yapımı" blockchain platformunu vurgulamaktadır; bu da hükümetin blockchain ve dijital varlıkları ulusal dijital ekonomi gelişiminin önemli itici güçleri olarak gördüğünü göstermektedir.
2025 yılının Haziran ayında, "Dijital Teknoloji Sanayi Yasası" kabul edildi. Bu yasa, dijital varlıkların sınıflandırılmasını (kripto varlıklar, sanal varlıklar), zorunlu olarak kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanı ile mücadele (CTF) önlemlerinin uygulanmasını, lisanslama sisteminin getirilmesini ve yapay zeka, yarı iletkenler ve ileri hesaplama gibi yeni teknolojilerin teşvik edilmesini net bir şekilde belirleyerek, daha geniş bir dijital ekonomi gelişimini destekleyen ihtiyatlı ve esnek bir düzenleyici çerçeve oluşturdu.
Düzenleyici çerçevenin "pasif tepki" durumundan "aktif yönlendirme" durumuna olgunlaşması, Vietnam'ın dijital varlıklar alanındaki politika evriminin ana özelliklerinden biridir. Erken dönemlerde Vietnam'ın kripto para birimlerine yönelik düzenlemeleri esas olarak "ödeme aracı olarak yasaklama" ve "risk uyarısı" üzerineydi; bu pasif ve önleyici bir tutumdu. Ancak son iki yılda, başbakanın araştırma yapma talimatı vermesi, blok zinciri derneği kurulması, 'Dijital Teknoloji Endüstri Yasası'nın çıkarılması ve ulusal blok zinciri stratejisinin belirlenmesi ile düzenleyici odak belirgin bir şekilde aktif bir çerçeve oluşturma yönünde kaymıştır ve kripto varlıklar ulusal dijital ekonomi gelişim stratejisine dahil edilmiştir. Bu, Vietnam'ın dijital varlık düzenlemesinde daha olgun ve gerçekçi bir aşamaya geçtiğini gösteriyor; hedef artık sadece riskleri kontrol etmek değil, aynı zamanda net ve öngörülebilir bir hukuki ortam oluşturarak yenilik potansiyelini serbest bırakmak, yerli ve yabancı yatırımları çekmek ve küresel dijital ekonomideki konumunu güçlendirmektir.
2.2 Vietnam Mevcut Düzenleme Çerçevesi ve Görev Dağılımı Genel Görünümü
Vietnam'daki mevcut kripto düzenleme çerçevesi, çeşitli bakanlıkların sorumluluklarıyla "gevşek düzenleme" biçiminde oluşmaktadır. Birçok önemli kurum, Vietnam Merkez Bankası (SBV), Maliye Bakanlığı (MoF), İçişleri Bakanlığı ve Vietnam Blok Zincir Derneği (VBA) işbirliği içinde çalışarak düzenleme çerçevesini inşa etmekte ve geliştirmekte, özel görev dağılımı aşağıdaki tabloda görülebilir.
2.3 Yeni Normda Düzenleyici Kum Havuzu Pilot Uygulamaları ve Risk Uyum İnşası
Riskin kontrol edilebilir olduğu bir ortamda dijital varlıkların yenilikçi uygulamalarını keşfetmek için, Vietnam hükümeti düzenleyici kum havuzu mekanizmasını ve pilot projeleri aktif olarak benimsemiştir.
Vietnam hükümeti, bölgesel ve uluslararası finans merkezleri oluşturmayı tartışıyor, bunun önemli yönlerinden biri ise kripto varlıklar ve kripto para birimleri ile ilgili iş modelleri için finansal teknoloji (Fintech) kontrollü test politikası (kum havuzu) getirmektir. Bu kum havuzu mekanizması, yeni finansal teknolojilerin ve iş modellerinin kontrollü bir ortamda küçük ölçekli test edilmesine izin vererek, geniş çaplı yaygınlaştırmadan önce potansiyel risk ve faydalarını değerlendirmektedir. Örneğin, Da Nang, uluslararası turist ödemeleri için stabilcoin (USDT) kullanımı ile ilgili bir pilot proje de dahil olmak üzere özel mekanizmaları denemek için izin almıştır; bu, turizm sektöründe dijital ödemelerin uygulanmasını keşfetmeyi amaçlayan önemli bir girişim olarak görülmektedir. Bu pilot projeler, gelecekte daha kapsamlı bir düzenleyici çerçeve için veri ve dayanak sağlamak amacıyla pratik deneyim biriktirmeyi hedeflemektedir.
Ayrıca, Vietnam merkez bankası dijital para birimi (CBDC) – dijital Som'un geliştirilmesi konusunda aktif olarak araştırmalar yapmaktadır. Vietnam Başbakanı, SBV'yi dijital paranın yararlarını ve zararlarını araştırmaya çağırdı ve blok zinciri tabanlı pilot kripto para projelerini başlattı. Dijital Som'un çıkarılması henüz değerlendirme aşamasında olmasına rağmen, potansiyel yasal statüsü ve geleneksel finansal sisteme olan tamamlayıcı rolü, Vietnam'ın dijital ekonomisinin önemli bir bileşenidir.
Elbette, düzenleyici çerçeve yeniliğini teşvik ederken, kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) uyumu, özellikle Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından gri listeye alındıktan sonra, Vietnam otoritelerinin temel odak noktası olmaya devam etmektedir.
Vietnam şu anda Finansal Eylem Görev Gücü'nün (FATF) "güçlendirilmiş gözden geçirme listesi" (gri liste) üzerinde yer almakta, bu da esasen kripto ile ilgili kara para aklama uygulamalarındaki eksikliklerinden kaynaklanmaktadır. Gri listeye alınmak, ülkenin kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadelede stratejik açıkları olduğunu göstermekte, bu da uluslararası finansal itibarını ve yabancı yatırımları çekme yeteneğini etkileyebilir. Gri listeden çıkarılmak için, Vietnam sanal varlık yönetimi politikaları geliştirmeli ve ilgili uygulamaları güçlendirmelidir.
Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın kabulü, Vietnam'ın FATF baskısına karşı önemli bir önlemidir. Bu yasa, tüm dijital varlık faaliyetlerinin kara para aklama (AML) ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CTF) tedbirlerini titizlikle uygulamasını açıkça talep etmektedir; bu da güvenliği ve şeffaflığı artırmak anlamına gelmektedir. Bu, gelecekteki kripto borsalarının ve ilgili hizmet sağlayıcılarının KYC ve AML gibi küresel standartlara uyması gerektiği ve kullanıcıları siber saldırılardan korumak için tazminat fonlarını sürdürmeleri istenebileceği anlamına gelir; böylece mali suç riskini azaltacaktır.
3 Vietnam kripto para vergi politikası ve en son gelişmeleri
Vietnam'daki kripto para vergi politikalarının evrimi, Vietnam'ın kripto para düzenleme politikasıyla neredeyse eş zamanlı bir şekilde gerçekleşti. Başlangıçta, Vietnam yetkililerinin kripto paraları tanımlamada belirsiz ve çelişkili olmaları, düzenleme politikalarının gevşek ve tek tip olması nedeniyle kripto paralara vergi uygulamak gerçekçi değildi. Ancak, kripto para işlemlerindeki hızlı genişleme, hükümeti bu varlıkların yasal statüsüyle yüzleşmeye zorladı ve Vietnam yetkililerini kripto paralar üzerine araştırma yapmaya yönlendirdi. Özellikle 2024 yılına girerken, hükümetin net bir yasal çerçeve oluşturma konusundaki aciliyeti daha belirgin hale geldi.
3.1 Şu anda Vietnam'da kripto para ticareti vergi belirsizliği içinde
Uzun bir süre boyunca, net bir yasal tanım ve düzenleyici çerçeve eksikliği nedeniyle, Vietnam'daki kripto para ticareti vergi belirsizliği içinde kalmıştır. Daha önce bahsedildiği gibi, Vietnam Maliye Bakanlığı'nın 2016 tarihli 4356/BTC-TCT genelgesi, kripto para ticaretini yasaklamamakta ve bunu "mülk" ve "mal" olarak tanımlamakta, ancak belirli vergi düzenlemelerine değinmemektedir. Ayrıca, Vietnam Ulusal Bankası (SBV) 2017 tarihli 5747/NHNN-PC genelgesinde Bitcoin gibi kripto paraları ödeme aracı olarak tanımadığını açıkça belirtmiş, bu da hukuki belirsizliği daha da artırmış ve vergi dairelerinin kripto para faaliyetlerini etkili bir şekilde vergilendirmesini zorlaştırmıştır. Ayrıca, Vietnam'ın 2015 Medeni Kanunu dijital varlıkları tanımının mülk kapsamına dahil etmemektedir; bu da kripto paranın vergi yönetimi açısından büyük engeller oluşturmaktadır.
Vietnam'daki net hisse senedi işlem vergisi sistemi ile karşılaştırıldığında, kripto alanındaki faaliyetler uzun bir süre boyunca vergi yükümlülüğünden muaf tutulmuştur. Bu durum, Vietnam'ı kripto alanında fiili bir "vergi cenneti" haline getirerek çok sayıda kripto yatırımcısını çekmiş, ancak aynı zamanda hükümetin vergi gelirlerinde büyük bir açık oluşmasına neden olmuştur.
3.2 Yeni düzenlemeler kripto paraların vergilendirilmesi için yasal çerçeveyi belirliyor
"Dijital Teknoloji Endüstri Yasası" 1 Ocak 2026'dan itibaren yürürlüğe girecek, bu da Vietnam'ın kripto para vergilendirme politikası açısından önemli bir adım attığı anlamına geliyor. Kripto para vergisi yasası doğrudan yürürlüğe girmese de, gelecekteki vergilendirme için hukuki bir temel oluşturuyor. Zira menkul kıymetler, stablecoin'ler ve merkezi banka dijital paraları (CBDC'ler) hariç tutulmuş olmasına rağmen, bu yeni yasa tasarısı ilk kez hukuki düzeyde "kripto varlıklar" (crypto assets) ve "sanal varlıklar" (virtual assets) tanımlarını net bir şekilde belirtiyor. Bu dönüm noktası niteliğindeki tanım, Vietnam'da kripto paraların önceki belirsiz hukuki statüsünü değiştirdi ve bunların yasal mülk olarak görülme olasılığını artırdı.
Bu bağlamda, Maliye Bakanlığı, kripto para发行 ve ticaretine yönelik bir pilot program hakkında nihai bir karar taslağı hazırlamaktadır. Bu pilot program, kripto varlık ticaretine katma değer vergisi (KDV), kurumlar vergisi (KV) ve gelir vergisi (GV) uygulanabilirliğini değerlendirecektir. Pilot program küçük ölçekli olarak gerçekleştirilecek ve ulusal yönetim otoriteleri tarafından dikkatle denetlenecektir; böylece kripto varlıkların gelirlerini belirleme yöntemleri araştırılacak, şeffaf düzenlemeler oluşturulacak, bütçe kayıpları önlenecek ve yatırımcı hakları korunacaktır.
Önerilen vergi oranları hakkında çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Bir öneri, borsa işlemleri gibi kripto işlemlerine %0,1'lik bir işlem vergisi uygulanmasını önermektedir; bu, hem önemli gelir elde edilebileceği hem de piyasa canlılığını aşırı şekilde baskılamayacağı düşünülmektedir. Eğer kripto para yatırım varlığı olarak sınıflandırılırsa, işlem kârları hisse senetleri veya gayrimenkul gibi sermaye kazancı vergisine tabi olabilir. Kripto para ticareti yapan işletmelerin, standart %20 kurumlar vergisi ödemesi gerekebilir. Ayrıca, değiştirilemez token kârlarına %5-10 kişisel gelir vergisi uygulanması önerilmektedir; yabancı yatırımcıların kârlarına ise %1-5 oranında bir çekim ücreti uygulanması ve pilot borsalara ilk beş yıl için %10 kurumlar vergisi teşviki sağlanması, ayrıca dijital varlık ticaretinin katma değer vergisinden muaf tutulması önerilmektedir; bu da likiditeyi artırmayı hedeflemektedir.
4 Vietnam kripto para politikası görünümü
Vietnam otoritelerinin kripto varlıklara yönelik tutumu, erken dönemlerdeki temkinli ve sınırlayıcı yaklaşımlardan, şu anda aktif araştırma ve düzenleme aşamasına geçmiş önemli bir dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşüm, finansal risklerin (örneğin, kara para aklama, dolandırıcılık) kontrolü ile dijital ekonomi gelişim fırsatlarını yakalama arasında pratik bir dengeyi yansıtmaktadır. Otoriteler, kripto varlıkları basitçe yasaklamanın veya göz ardı etmenin, yetenek ve sermaye kaybına yol açacağını ve küresel dijital ekonomi dalgasında yer kapma fırsatını kaçıracaklarını fark etmiş olabilirler. Gerçekten de, Vietnam otoriteleri blok zinciri teknolojisini, dijital varlıkları ve kripto paraları ulusal stratejik teknoloji listesine dahil etmişlerdir; bu liste, bulut bilişim ve yapay zeka ile yan yana yer almaktadır. Bu durum, Vietnam'ın dijital varlıkları ulusun dijital dönüşümünü ve ekonomik büyümesini teşvik eden anahtar unsurlar olarak gördüğünü dolaylı olarak göstermektedir.
Mevcut gelişim trendleri ve hükümetin net sinyalleri doğrultusunda, Vietnam'ın gelecekteki kripto varlık politikalarının yöneliminin "kapsayıcı ve temkinli" bir özellik göstermeye devam edeceğine dair bir neden vardır. Özellikle, Vietnam'ın gelecekteki kripto varlık politikalarının yönelimi ile ilgili aşağıdaki tahminlerde bulunulabilir:
Birincisi, daha fazla düzenleyici detay yürürlüğe girecek ve uygulanacaktır. Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, kripto varlık hizmeti sağlayıcılarının lisans gereksinimleri, işletme standartları, tüketici koruma önlemleri gibi konularda daha fazla destekleyici düzenleme ve rehberlik yayınlanacaktır. Düzenleyici kum havuzu, yeni iş modelleri ve teknolojiler için kontrollü test ortamı sağlamaya devam edecek, deneyim biriktirerek uzun vadeli düzenleyici çerçevenin geliştirilmesine katkıda bulunacak ve yeniliğin kontrol edilebilir riskler altında gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
İkincisi, vergi çerçevesi kademeli olarak geliştirilip uygulanacaktır. Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nın yürürlüğe girmesinin ardından, Maliye Bakanlığı'nın çeşitli kripto faaliyetlerinin vergilendirilme yöntemlerini, vergi oranlarını ve yönetim süreçlerini netleştiren spesifik vergi ayrıntılarını hızla yayınlaması beklenmektedir. E-ticaret platformlarının vergi sistemindeki başarılı deneyimlerin kripto ticaret platformlarına entegre edilmesi, vergi verimliliğini ve uyumluluğunu artırmak için muhtemel bir yol olabilir. Vietnam, farklı türdeki kripto faaliyetleri için farklılaştırılmış vergi politikaları geliştirebilir ve vergi adaleti ve etkinliğini sağlamak amacıyla sermaye kazancı vergisi ile döner vergilerin birleşimini dikkate alabilir.
Üçüncüsü, dijital varlıklar ile geleneksel finansal sistem yavaş yavaş bir araya gelecektir. Vietnam hükümeti, daha modern bir finansal altyapı inşa etmek için kripto bankacılığı, ulusal kripto borsa ve stablecoin gelişimini keşfetmek gibi dijital varlıklar ile geleneksel finansal sistemin entegrasyonunu teşvik etmeye devam edecektir.
Özetle, Vietnam, Güneydoğu Asya'nın kripto ekonomisinde "uyumlu yenilik" örneği haline gelebilir ve Tayland ile Malezya ile birlikte Güneydoğu Asya'nın kripto pazarında rekabet edebilir. Vietnam, büyük bir kripto kullanıcı tabanına ve daha net bir dijital ekonomi geliştirme stratejisine sahiptir. Son zamanlarda kabul edilen "Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası" ve yürütülmekte olan vergi pilot projeleri ve kum havuzu mekanizmaları, Vietnam'ın "gri alan" dan "belirgin düzenlemelere" geçiş yaptığını göstermektedir. Bu dönüşüm, Vietnam'ın Güneydoğu Asya bölgesinde öne çıkmasını sağlayacak ve yeniliği kucaklayabilen aynı zamanda uyumu da garanti eden bir pazar haline gelecektir. Vietnam'ın deneyimi, diğer gelişen pazarlar ve gelişmekte olan ülkeler için, yeniliği boğmadan, adım adım sağlam bir kripto varlık düzenleme ve vergi sistemi nasıl kurulacağına dair uygulanabilir bir model sunabilir. Böylece kripto pazarının potansiyeli, ulusal ekonomik büyümenin motoruna dönüştürülebilir.