Xử lý tư pháp tiền ảo trong các vụ án hình sự: Thách thức và Đổi mới

Gần đây, một bài viết có tiêu đề "Xử lý tiền ảo liên quan đến tội phạm: Thách thức, đổi mới và trách nhiệm tư pháp" đã thu hút sự chú ý của ngành. Tác giả bài viết đến từ một tòa án nhân dân trung cấp, mặc dù phần thảo luận về mặt kỹ thuật có phần nông cạn, nhưng với tư cách là quan điểm từ nội bộ hệ thống tư pháp, vẫn có giá trị tham khảo nhất định.

Bài viết đầu tiên thảo luận về định nghĩa, đặc điểm và phương thức giao dịch của tiền ảo. Sau đó, dựa trên các tài liệu chính sách liên quan, chỉ ra rằng hiện tại nước ta thiếu các nền tảng giao dịch tiền ảo hợp pháp và các quy tắc đánh giá. Tác giả cho rằng, điều này dẫn đến việc thực tiễn tư pháp gặp nhiều khó khăn trong việc xử lý các vụ án hình sự liên quan đến tiền ảo, chẳng hạn như các biện pháp phong tỏa truyền thống khó áp dụng, khó khăn trong việc xác định giá trị và xử lý thanh lý.

Cần lưu ý rằng bài viết đề cập đến việc thực tiễn tư pháp thường công nhận tiền ảo có thuộc tính tài sản. Tuy nhiên, quan điểm này có thể sai lệch so với thực tế. Hiện tại, hầu hết các tòa án không tiếp nhận các tranh chấp liên quan đến tiền ảo trong các vụ án dân sự, điều này mâu thuẫn với những gì được nêu trong bài viết.

Về việc xử lý tiền ảo liên quan đến vụ án, bài viết đã đưa ra một số gợi ý. Đối với tiền ảo cần hoàn trả cho nạn nhân hoặc bị tịch thu vào kho, tác giả đề xuất có thể khám phá việc ủy thác cho các cơ quan bên thứ ba thực hiện giao dịch hợp pháp tại các sàn giao dịch nước ngoài sau khi đã đăng ký với các cơ quan liên quan. Đối với tiền ảo gây hại cho an ninh quốc gia và lợi ích công cộng, thì nên đề xuất tiêu hủy.

Tuy nhiên, những đề xuất này có thể gặp phải nhiều trở ngại trong thực tế. Thứ nhất, chính sách hiện hành của nước ta cấm bất kỳ tổ chức hoặc cá nhân nào tham gia vào các giao dịch đổi tiền ảo với tiền tệ hợp pháp. Thứ hai, tính khả thi của việc tòa án mở tài khoản ngoại tệ để thu tiền xử lý tiền ảo từ nước ngoài cũng đáng được bàn luận.

Trên thực tế, trong thực tiễn xử lý tư pháp hiện nay, thường thì cơ quan công an chịu trách nhiệm ủy thác xử lý, ngay cả trong các vụ án đã có phán quyết của tòa án. Nếu tòa án muốn tham gia vào quá trình xử lý, có thể cần xem xét việc tự bảo quản tiền ảo liên quan đến vụ án hoặc trực tiếp ký hợp đồng ủy thác với cơ quan xử lý khi tiến hành xử lý.

Đáng lưu ý rằng việc tiêu hủy các đồng tiền ảo liên quan đến vụ án có thể không giải quyết triệt để vấn đề. Lấy một đồng tiền ảo cụ thể làm ví dụ, tổng cung của nó không có giới hạn cố định, việc tiêu hủy một phần đồng tiền ảo có thể dẫn đến việc lượng lưu thông trên thị trường giảm, khiến cho các đồng tiền ảo còn lại tăng giá trị.

Tổng thể mà nói, việc xử lý tư pháp đối với tiền ảo có sự khác biệt lớn so với mô hình xử lý tài sản liên quan truyền thống, chủ yếu là vì hiện tại nước ta không cho phép bất kỳ chủ thể nào thực hiện giao dịch đổi tiền ảo và tiền pháp định. Nếu trong tương lai các chính sách liên quan có thể điều chỉnh, thậm chí cho phép thành lập các tổ chức giao dịch tiền ảo hợp pháp, thì vấn đề xử lý tư pháp đối với tiền ảo liên quan có thể được giải quyết tốt hơn.